Opinie klientów stanowią cenne źródło informacji oraz odgrywają kluczową rolę w dalszych analizach biznesowych pod kątem rozwoju oferty i dopasowania jej pod realne potrzeby klientów. Z tego powodu e-sklepy często wysyłają do swoich klientów prośbę o dokonanie oceny zakupionego produktu lub całej usługi. Większość jednak przedsiębiorców kwalifikuje takie działanie jako niewymagające zgód na kontakt marketingowy za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Czy takie postępowanie jest właściwe?
Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie – nie. Dlatego przedmiotowe stanowisko może położyć kres stosowanej do tej pory praktyce.
W dniu 18 listopada 2022 r. wyroku Sąd uznał, że: „sam fakt dysponowania przesłanką przetwarzania danych osobowych z RODO do celów marketingu bezpośredniego (np. z art. 6 ust. 1 lit. f RODO) nie zwalnia od konieczności zalegalizowania operacji przesyłania informacji handlowej drogą elektroniczną”.
Sąd przyjął, że zapytanie o taką opinię należy traktować jako informację handlową, na której wysyłkę – jeśli jest dokonywana za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej – niezbędne jest uzyskanie zgody odbiorcy takiej informacji.
Rozpatrywana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie sprawa dotyczyła skargi na decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, w której organ nadzorczy uznał, że badanie satysfakcji klientów jest elementem marketingu bezpośredniego, a podstawą uprawniającą do wysyłki zapytania o opinię może być prawnie uzasadniony interes administratora danych osobowych. Organ nadzorczy nie zgodził się ze stanowiskiem skarżącej mówiącym, że tego rodzaju działania musiały być oparte na odrębnej zgodzie marketingowej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zakwestionował jednak stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych uchylając jego decyzję, jednocześnie wskazując, że organ nadzorczy powinien był ustalić, czy:
- wystąpił prawnie uzasadniony interes administratora,
- przetwarzanie danych osobowych było niezbędne dla realizacji celu wynikającego z przedmiotowego interesu,
- interes, podstawowe prawa i wolności podmiotu danych nie mają charakteru nadrzędnego wobec prawnie uzasadnionych interesów administratora danych lub osoby trzeciej (test równowagi).
W przedmiotowej sprawie czynności te nie zostały wykonane, a istnienie interesu administratora uprawnionego do przetwarzania danych osobowych zostało przyjęte z góry.
Sąd wyraźnie stwierdził, że prośba o wystawienie opinii nie może być oparta na przesłance prawnie uzasadnionego interesu administratora danych, jeśli ten nie legitymuje się odrębną zgodą wymaganą na podstawie przepisów, które mają pierwszeństwo przed ogólnymi przepisami RODO.
Przywołane orzeczenie może mieć istotne znaczenie dla całego rynku e-commerce, w tym podmiotów zajmujących się sprzedażą internetową. Wprawdzie trudno na ten moment przyjąć, że jest to już stanowisko ugruntowane, a wykładnia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wiążąca, jednak nie można wykluczyć, że właśnie w tym kierunku pójdzie linia orzecznicza.
Wobec tego, przedsiębiorcy przed wysłaniem do klientów zapytania o opinię lub ankiety satysfakcji, powinni z ostrożności rozważyć w pierwszej kolejności uzyskanie zgody marketingowej, bowiem w świetle przedstawionego wyroku takie działanie bez wyraźnej zgody może zostać zakwestionowane.
(sygn. akt II SA/Wa 715/22)
