Od 1 stycznia 2024 r. obowiązuje w Polsce zakaz sprzedaży napojów energetycznych osobom poniżej 18. roku życia. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że wprowadzony zakaz znajduje swoje uzasadnienie w negatywnych opiniach ekspertów na temat wpływu napojów energetyzujących na zdrowie dzieci i młodzieży. Jak wynika z raportu EFSA (badanie wykonane na mieszkańcach Unii Europejskiej), który został powołany w uzasadnieniu do projektu ustawy, spożywanie napojów energetyzujących deklarowało 18% dzieci w wieku od 3 do 10 lat oraz 68% nastolatków w wieku od 10 do 18 lat. Podobna sytuacja ma miejsce w Polsce, gdzie jak wynika z raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Instytutu Badawczego, 2,1% dzieci w wieku od 3 do 9 lat regularnie spożywało napoje energetyzujące natomiast w grupie nastolatków w wieku od 10 do 18 lat było to odpowiednio 35,7 % chłopców oraz 27,4 % dziewcząt.
Definicja Napoju Energetyzującego
Ustawodawca w art. 12l ustawy o zdrowiu publicznym wprowadza definicje legalną napoju z dodatkiem kofeiny lub tauryny o brzmieniu: „Za napój z dodatkiem kofeiny lub tauryny w rozumieniu niniejszego rozdziału uważa się wyrób w postaci napoju będący środkiem spożywczym, ujęty w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w klasie 10.89 oraz w dziale 11, w którego składzie znajduje się kofeina w proporcji przewyższającej 150 mg/l lub tauryna, z wyłączeniem substancji występujących w nim naturalnie”. W praktyce oznacza to, że osoby poniżej 18 roku życia w dalszym ciągu będą miały możliwość zakupienia np. kawy, w której kofeina występuje naturalnie oraz np. coli, w której zawartość kofeiny jest mniejsza niż 150 mg/l. Ustawa zakazuje również sprzedaży wyżej wspomnianych napojów na terenie jednostek systemu oświaty oraz w automatach wendingowych. Sprzedawca będzie mógł żądać od kupującego okazania dokumentu potwierdzającego wiek kupującego.
Kary
Ustawa została również wzbogacona o przepisy karne, przewidziane w sytuacji łamania powyższego zakazu. I tak, osoba, która sprzeda napój z dodatkiem kofeiny lub tauryny osobie niepełnoletniej, może zostać ukarana karą grzywny do 2000 zł.
Obowiązek oznaczeń napojów
W związku z wprowadzonym zakazem, na producentów lub importerów napojów z dodatkiem kofeiny lub tauryny został nałożony obowiązek oznaczenia opakowania widoczną, czytelną oraz umieszczoną w sposób nieusuwalny i trwały informacją o treści „Napój energetyzujący” lub „Napój energetyczny”. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku producent lub importer, może zostać ukarany karą grzywny nawet do 200 000 zł, karą ograniczenia wolności lub obu tym karom łącznie.
Zakaz sprzedaży napojów energetyzujących w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej
Polska nie jest jedynym państwem, które uregulowało kwestie sprzedaży napojów energetyzujących, jednakże należymy do nielicznej grupy, która takie ograniczenia posiada. Do takich państw możemy zaliczyć Finlandię, w której napojów energetyzujących nie może zakupić legalnie osoba, której wiek nie przekracza 16 lat. Podobny zakaz jak w Polsce panuje na terytorium Łotwy, w której również napoju energetyzującego nie może zakupić osoba poniżej 18 roku życia.
