4 października 2024 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w sprawie C-650/22, dotyczącej Lassany Diarry przeciwko FIFA. To orzeczenie, nazywane już “Prawem Bosmana 2.0”, może wprowadzić rewolucyjne zmiany w światowym futbolu, porównywalne do przełomowej sprawy Bosmana z 1995 roku.
Lassana Diarra: od gwiazdy futbolu do symbolu walki o prawa zawodników
Lassana „Lass” Diarra, były francuski piłkarz, występujący m.in. w Chelsea, Arsenalu, Realu Madryt i PSG, zakończył karierę w 2019 roku. Dziś jego nazwisko może zapisać się w historii futbolu nie ze względu na sukcesy na boisku, ale z powodu kluczowej walki prawnej z FIFA, która może zmienić zasady rynku transferowego.
Początek sporu: konflikt z Lokomotiwem Moskwa
W 2013 roku Diarra podpisał czteroletni kontrakt z Lokomotiwem Moskwa. Po pogorszeniu formy piłkarza, klub próbował obniżyć jego wynagrodzenie, na co Diarra nie przystał. Przestał pojawiać się na treningach, co doprowadziło do jednostronnego rozwiązania umowy przez klub. Lokomotiw domagał się od Diarry 20 milionów euro odszkodowania, co skierowało sprawę do Izby Rozwiązywania Sporów (DRC) FIFA.
Przepisy transferowe FIFA pod lupą
Izba Rozwiązywania Sporów FIFA uznała, że Diarra powinien zapłacić Lokomotiwowi 10,5 miliona euro odszkodowania. Diarra jednak argumentował, że przepisy FIFA naruszają jego prawo do swobodnego przepływu pracowników, chronione przez art. 45 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).
Belgijski epizod: oferta Charleroi i pytanie prejudycjalne
W 2015 roku Diarra otrzymał ofertę od Charleroi, która nie mogła być jednak zrealizowana ze względu na toczący się spór. Diarra wykorzystał tę sytuację, aby złożyć pozew do sądu przeciwko FIFA i belgijskiej federacji piłkarskiej, domagając się odszkodowania. Sąd pierwszej instancji przyznał mu rację, a sprawa trafiła do TSUE.
Wyrok TSUE: koniec dominacji FIFA?
4 października 2024 roku TSUE uznał, że kluczowe przepisy FIFA dotyczące transferów naruszają prawo Unii Europejskiej. Trybunał wskazał trzy kluczowe elementy przepisów, które są sprzeczne z prawem UE:
- Solidarna odpowiedzialność finansowa zawodnika i nowego klubu (art. 17 ust. 2 RSTP)
- Sankcje sportowe dla klubu pozyskującego (art. 17 ust. 4 RSTP)
- Blokada certyfikatu transferowego w przypadku sporu (art. 9 ust. 1 oraz art. 8.2.7 załącznika 3 do RSTP)
TSUE orzekł, że te przepisy naruszają swobodny przepływ pracowników (art. 45 TFUE) oraz zasady konkurencji (art. 101 TFUE). Stwierdzono, że regulacje te zniechęcają kluby do zatrudniania zawodników, którzy rozwiązali swoje umowy, z uwagi na „znaczne ryzyko prawne, finansowe i sportowe”. Trybunał przyznał jednak, że FIFA może udowodnić, iż zakwestionowane przepisy są niezbędne dla „zapewnienia prawidłowego przebiegu rozgrywek”, o ile wykazane zostanie, że są one proporcjonalne.
Rewolucja na miarę Bosmana?
Wyrok w sprawie Diarry często nazywany jest “Prawem Bosmana 2.0”, ze względu na jego potencjał do zmiany rynku transferowego. Podobnie jak sprawa Bosmana z 1995 roku umożliwiła zawodnikom swobodne przejścia między klubami po zakończeniu kontraktu, tak orzeczenie TSUE może ograniczyć władzę FIFA i zwiększyć prawa piłkarzy.
Przyszłość systemu transferowego
Wyrok TSUE zmusza FIFA do przemyślenia regulacji dotyczących transferów. FIFA już zapowiedziała otwarcie globalnego dialogu na temat reformy art. 17 Regulaminu Statusu i Transferu Zawodników (RSTP), aby dostosować przepisy do współczesnych wymagań i zapewnić ich zgodność z prawem unijnym.
